آب و هوادر طول تاريخ «ايران» يكي از رايج ترين نامهاي سرزمين وجغرافياي نامهاي ايران بوده‌است. واژهٔ ايران (به پارسي باستان: «اَئيريَه‌نا»، به پارسي ميانه: Eranshahr.svg، تلفظ با ياي مجهول)، و برگرفته از كلمه «آريانام خَشَترام» و به معناي «سرزمين آرياييان» است كه در گذر زمان به ايران تبديل شده‌است.[۱۱][۱۲]
آرياييان سرزمين خود را ايريوشَي‌ُنِم يا ايريو دئينگهونام يعني «مساكن آريائيان» مي‌خواندند و بعدها كه داراي حكومت و پادشاهي شدند ميهنشان را ايريانو خْشَثْرُ يعني «پادشاهي ايرانيان» خواندند. اين نام بعدها اِئران شََتْر و «ايران شَهر» شده كه «ايران» كوتاه شده همين نام است.[۱۳]
واژهٔ «آريا» در زبان‌هاي اوستايي، پارسي باستان و سانسكريت به ترتيب به شكل‌هاي «اََئيريه»، «آريه»، و «اَريه» به كار رفته‌است. همچنين در زبان سنسكريت «اريه» به معني سَروَر و مهتر و «آريكه» به معني مَردِ شايستهٔ بزرگداشت و حرمت است و آريايي به زبان اوستايي «ائيرين» و به زبان پهلوي و پارسي دري «اير» خوانده مي‌شود. «ايران» در واژه به معني «سرزمين آرياييان» است و مدت‌ها پيش از اسلام نيز نام بومي آن ايران، اِران، يا ايرانشهر بود. يونانيان كه با ايران در زمان هخامنشيان آشنا شده بودند آن را پِرس (برگرفته از از پارس) مي‌ناميدند و در ديگر زبان‌هاي اروپايي هم تلفظ‌هاي مختلف اين واژه (Persia در انگليسي و Perse در فرانسوي) رايج شده بود. دولت رضاشاه در سال ۱۳۱۳ به دولت‌هاي خارجي اعلام كرد كه ازين پس فقط از نام «ايران» (Iran) در اشاره به اين كشور استفاده شود.[۱۴]
اين تصميم مورد اعتراض گروهي از سياستمداران و پژوهشگران قرار گرفت كه معتقد بودند اين كار موجب ايجاد شكاف بين پيشينه تاريخي كشور با ايران امروز مي‌شود. در نهايت محمدرضا پهلوي در سال ۱۹۵۹ اعلام كرد كه هر دو نام قابل استفاده است.