مردم نوشتار اصلي:
مردم
تركيب قوميتي ايران بر اساس دادههاي «كتاب واقعيتهاي جهان سيا» ۶۱٪ فارسيزبان، ۱۶٪ آذربايجاني، ۱۰٪ كرد، ۶٪ لر، ۲٪ بلوچ، ۲٪ عرب، ۲٪ تركمن و ۱٪ از ديگر اقوام است.[۶۶] تخمينهاي كتابخانه كنگره به اين ترتيب هستند: فارسيزبان (۶۵٪)، آذري (۱۶ ٪)، كرد (۷٪)، لر (۶٪)، عرب (۲٪)، بلوچ (۲٪)، تركمن (۱٪)، گروههاي تركتبار قبيلهاي همچون قشقايي (۱٪)، و گروههاغيرايراني و غيرترك همچون ارمني، آشوري، و گرجي (كمتر از ۱٪).
همچنين زبان فارسي به عنوان زبان مادري توسط حداقل ۶۵٪ جمعيت و به عنوان زبان دوم توسط بخش بزرگي از ۳۵٪ ديگر گويش ميشود.[۶۷] مازندراني، گيلك، لك، تالشي، خلج، مندايي(صائبي)، سيستاني و يهودي نيز از ديگر گروههاي قومي ايران هستند.[۶۸]
بنابر گزارش سال ۲۰۰۸ دفتر كنترل مواد و جرايم سازمان ملل متحد، نزديك به سه درصد جمعيّت ۱۵ تا ۶۴ سال ايران مواد مخدر مصرف ميكنند كه اين بالاترين درصد مصرف مواد مخدر در جهان است.[۶۹] ايران بر اساس برآورد سال ۲۰۰۹ بيش از ۳۲ ميليون كاربر در اينترنت دارد.[۷۰]
جمعيت
جمعيت ايران بر اساس برآورد مركز آمار در سال ۱۳۹۱ حدود ۷۷ ميليون و ۱۷۶ هزار نفر بودهاست. رشد جمعيت ايران در حال كاهش است و در سال ۱۳۹۰ به ۱.۲۹ درصد رسيدهاست. ميانگين اندازه خانوارهاي ايراني نيز ۳.۵۵ نفر است.[۷۱] در سال ۱۳۹۰ ايران هجدهمين كشور پرجمعيت جهان بودهاست.[۷۲] تغييرات جمعيت ايران بين سالهاي ۱۲۶۰ تا ۱۳۸۵ هجري شمسي پيش بيني ميشود با نرخ رشد كنوني ، جمعيت ايران تا سال ۲۰۵۰ به ۱۰۵ ميليون تن افزايش يابد.[۷۳]
زبان
بر اساس تقسيمبندي دانشنامه اتنولوگ در ايران در مجموع حدود ۷۵ زبان رواج دارد[۷۴] و بزرگترين گروههاي زباني ايران را فارسي، تركي آذربايجاني، كردي، لري، تركمني، گيلكي، مازندراني، عربي و بلوچي تشكيل ميدهند. تركيب زباني جمعيت ايران بر اساس «كتاب واقعيتهاي جهان سيا» ۵۳٪ فارسي و گويشهاي آن، ۱۸٪ آذربايجاني و ديگر زبانهاي تركي، ۱۰٪ كردي، ۷٪ گيلكي و مازندراني، ۶٪ لري، ۲٪ بلوچي، ۲٪ عربي و ۲٪ زبانهاي ديگر است.[۶۶]
زبان رسمي و اداري ايران فارسي است.
اين زبان از شاخه جنوب غربي زبانهاي ايراني در خانواده هند و اروپايي است. براساس اصل پانزدهم قانون اساسي ايران كتابهاي درسي بايد با اين زبان و خط باشد، ولي استفاده از زبانهاي محلي و قومي در مطبوعات و رسانههاي گروهي و تدريس ادبيات آنها در مدارس آزاد است. دين سهم نسبي اقليت هاي مذهبي در جمعيت ايران (سهم در كل جمعيت ٪۰/۶۲) كيش درصد مسيحي ۲۵٫۲۲٪ كليمي ۱٫۸۸٪ زرتشتي ۵٫۴۱٪ ساير ۱۰٫۵۲٪ اظهار نشده ۵۶٫۹۷٪ دورهٔ مهرپرستي دورهٔ مزديسني (كيش زرتشت)
دورهٔ اسلامي همچنين آيينهاي ديگر در برخي دورهها رواج يافتهاند مانند دين مزدك، ماني و مسيحيت پيش از اسلام. در پانصد سال گذشته، پس از تشكيل دولت صفويان همواره تشيع آيين رسمي ايران بودهاست. بر اساس نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۹۰از ۷۵٬۱۴۹٬۶۶۹ نفر سرشماري شده در خصوص نوع دين، ۹۹/۳۸ درصد (۷۴٬۶۸۲٬۹۳۸ نفر) مسلمان، ۰/۱۶ درصد (۱۱۷٬۷۰۴ نفر) مسيحي، ۰/۰۱ درصد (۸٬۷۵۶ نفر) كليمي، ۰/۰۳ درصد (۲۵٬۲۷۱ نفر) زرتشتي، ۰/۰۷ درصد (۴۹٬۱۰۱ نفر) ساير اديان و ۰/۳۵ درصد (۲۶۵٬۸۹۹ نفر) اظهار نشده ثبت شده است. [۷۵] برآوردهاي خارجي انجام شده از جمعيت ايران، ٪۸۹ شيعه، ٪۹ سني و ٪۲ مسيحي، زرتشتي، يهودي، بهائي و پيروان ساير اديان هستند كه با آمارهاي رسمي اندكي متفاوت است. [۶۶]
در اصل ۱۲ قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران اسلام و مذهب جعفري دوازده امامي دين رسمي است و مذاهب چهارگانه اهل سنت (حنفي، شافعي، حنبلي، مالكي) و شيعيان زيدي نيز به عنوان اقليت مذهبي قانوني شناخته شدهاند. همچنين در اصل ۱۳ قانون اساسي، ايرانيان مسيحي، يهودي و زرتشتي به عنوان اقليت ديني پذيرفته شدهاند و ميتوانند در حدود قانون بر اساس كيش خود عمل نمايند.